Gaziemir ile Menderes, Zeytinyağı ve Süt alanında bir teşekkül oluşturabilse!
İzmir’in tarımsal anlamda değerlerinden biri de Menderes yani bilinen eski adıyla Cumaovası’dır.
Geçmiş tarım kültüründe hayvancılık başta olmak üzere, zeytininden, üzüm bağına kadar bir çok tarımsal üretime sahip olan Cumaovası, ilçe statüsünü kazanarak Menderes adını aldıktan sonra da bu üretim kültürünü günümüzde de yaşatmaya devam etmektedir.
Cumaovası’nın komşusu konumundaki Seydiköy’de; yakın tarihine kadar zeytin başta olmak üzere benzer tarımsal üretim kültürünün yaşandığı bir yerdir. Seydiköy kasabasının ‘Dağlarından yağ, (Cumhuriyet öncesindeki üzüm bağları ve arıcılığı sayesinde) ovalarından bal akan yer!’ olarak tanımlanıyor olması boşuna değildir. Cumhuriyet ve peşinden gelen mübadele sonrasında bağcılık zamanla kendini tütüncülüğe bırakmış olsa da, yeni dönemin zirai faaliyetler, tütüncülüğü dışında, ‘kendi kendine yetebilme!’ özelinde sürdürülmüştür. 1992 yılından itibaren ilçe olan Gaziemir’de, bugün her ne kadar şehirleşme hakim görünse de, Çatalkaya sırtları başta olmak üzere ilçenin çeşitli alanlarında kısmi zeytincilik faaliyeti yapılmaya devam etmektedir.
Geçmişin ve bugünün zirai üretim kültürü (köyleriyle birlikte) Menderes ekonomisinde göreceli bir katkısı olsa da, potansiyelin tam olarak kullanılabildiğini söylemekten hayli uzaktır. Gaziemir’de ise zirai üretimin ilçe ekonomisine anlamında hiç yok denecek seviyededir. (Genelde, dedelerden kalan birkaç yüz zeytin ağacından elde edilen zeytinyağı üretimi ancak kişilerin kendi ihtiyacını karşılayacak düzeydedir. Gaziemir Belediyesi’nin on yıldır yetiştirmeye çalıştığı meslek lisesinin hemen yanındaki ağaçlandırılacak alan içinde bulunan zeytinlerden beklenen ölçüde yağ verimi aldığı söylenemez. Park ve bahçelerdeki zeytin ağaçlarının değerlendirildiğini de söylemek mümkün değildir.)
Oysa Gaziemir’den başlayan ve bir ucu Torbalı, bir ucu (Menderes) Ahmetbeyli bir başka diğer ucu ise Seferihisar Ürkmez, Payamlı, Doğanbey’e uzanan bu verimli coğrafyadaki ‘ürün deri’ değerlendirilmeyi bekleyen güçlü bir tarımsal ekonomi potansiyeline sahiptir. Sözünü ettiğimiz bölgede; gerçektende bu potansiyeli canlandıracak zirai kooperatifleşme yada geniş tabanlı tarımsal işletme bulunmamaktadır. Besicilik ve süt üretimden ortaya çıkan değer, süt toplayıcıların aracılık faaliyeti, komisyonculuktan öteye geçememektedir. Zeytinyağı üretimi de aynı şekilde yeteri ölçüde değerlendirilememektedir. Bu döngüde ne üretim yapan nede son tahlilde tüketen bu ekonomik faaliyette pek mutlu olması mümkün değildir. Kazanç mutluluğu yaşayan daima aracı, büyük işletmeler ve onların yerli yabancı pazarlama ortaklarıdır.
Bölgede Zeytinyağının ve bölgede çıkan sütün değerlendirilmesi konusunda yeterli üretim ve pazarlama konusunda yerel kurumların (belediyelerin) artık bir adım öne çıkması zamanı geldi de geçiyor bile! Geniş dağıtım ve pazarlama ağı ve perakendeciliğiyle gıda tedarikinde adeta tröstleşmiş firmaların fiyat politikası karşısında hep zararda olan tüketici açısından da yerel kurumların öne çıkması hayli önem taşıyor. Zeytin özelinde bölgeden toplanan ürünlerin İtalya gibi ülkelerde işlenip AB ülkelerine pazarlandığı bir gerçek. İhracat anlamında elbette diğer ülkelerle işbirliği de önemli. Ancak bu ham madde ihracatından çok, şişeleme vb. gibi üretim alanında olması durumunda, başta istihdam gibi ekonomik anlamda katma değeri daha çok ortaya çıkarır. Bu bağlamda ortaya çıkacak markalar ve ürünler ülkemizin tarımsal endüstrisini geliştirilmesine de katkı yapar. Bir örnek vermek gerekirse, Gaziemir’in önceki yerleşim adı Seydiköy olduğunu yukarıdaki satırlarda belirtmiştik. Cumhuriyet dönemi öncesinde buralarda yaşayanlar mübadele sonrasında Yunanistan’ın Selanik ve çevresine yerleştirildiğini biliyoruz. Buradan gidenler hala buraya olan özlemlerini sık sık Gaziemir’i ziyaret ederek gösteriyorlar. Buraları Türkler için Seydiköy, onlar için de ‘Sevdiköy’! Zeytin alanında dahi yerel kurumların öncülüğünde başlatılacak bir üretim girişiminde pekala Avrupa Birliği’ne ihracat anlamında bir işbirliğinin alt yapısını dahi oluşturabilir. Hep birlikte AB’de de adından söz ettirecek ‘Seydiköy’ markası meydana gelebilir.
Menderes ve Gaziemir belediyelerinin; zeytin, zeytinyağı, süt, süt ürünleri vb. geliştirilebilecek bölgesel ‘ürün der’ini değerlendirmek adına, bir tarımsal teşekkül oluşturmasının çok önemli olabileceğini düşünüyor ve öneriyorum. Belediyeler kendi temel görevlerini yerine getirme anlamında yarattığı istihdam doğal olarak hayli sınırlı. Belki de gereğinden fazla da denilebilir. Ancak böylesi bir ortak tarımsal teşekkülün istihdama yeni katkılar verebilir. Belediyelerde istihdam fazlalığından söz ediliyorsa bu teşekküllerde üretken işgücü olarak pekala değerlendirilebilir.
Gaziemir ve Menderes belediyelerinin böylesi bir tarımsal teşekkülü ortaya koyması, bölgedeki tarımsal ürünlerin üretilmesinde planlamayı, sözleşmeli üretimi de beraberinde getirecektir.
Elbette bu konuda belediye başkanlarının ne düşündüğü önemli. Bu konuda farklı düşünceler ve öneriler de ortaya koyabilirler.
Dile getirdiğimi düşünce ve önerilerde ana amacım; böylesi zirai bir üretim bölgesinde, insanlarının hak ettiği refahı bilinçli, planlı tarımsal üretimle yakalayabilmesidir. Böylesi tarımsal zenginliğin yanı başında bulunan kentli tüketicinin bu sağlıklı ürünlere en hızlı ve en ucuz şekilde ulaşabilmesidir.
Sağlıcakla kalın!
Yerel Haberci
07/12/2020
Yerel Haberci
07/12/2020
Yerel Haberci
12/05/2021
