Tanzim Satışlar’ın önemi bir kez daha ortaya çıktı
Yerel Haberci
Hava Durumu
Arşiv
Gazete Manşetleri
RSS Beslemeleri
Linkler
// echo $giris_bas;
AnaSayfam Yap
Sık Kullanlanlara Ekle
Bize Ulaşın
Ana Sayfa
Foto Galeri
Video Galeri
Linkler

Tanzim Satışlar’ın önemi bir kez daha ortaya çıktı

Facebook'ta paylaş
Yaşamsal önemdeki gıda ürünlerinde yaşanan fiyat artışları dar ve orta gelir grubunun belini bir kez daha büktü. … 1970 sonlarında İzmir'de yaşanan bakkal-toptancı siyaseti sonucunda tezgah altından verilen gıda maddeleri söz konusuydu. Keyfe göre hareket eden tüccar-esnaf kesimi istedikleri gibi 'yok' satıyorlardı! ... O günün İzmir Belediye Başkanı İhsan Alyanak geniş halk kitlelerinin temel gıda ürünlerini bulabilmesi ve uygun fiyata alabilmeleri için Tanzim Satışlar'ı (TANSA'yı) kurdu. …Bugün ülkemizdeki dev market zincirlerinin çok büyük bir bölümü yabancı şirket ve sahiplerinin elinde bulunuyor. … Serbest piyasada en önemli kural rekabettir! Rekabeti önleyecek ve ortadan kaldıracak tiröstleşmeye izin verilemez.
12/05/2021 , 12:23:28 Hit: 455

Döviz kurundaki yukarı doğru dalgalanmanın yarattığı ekonomik kriz dar ve orta gelirlinin mutfağını adeta ateşe verdi desek abartmış olmayız. Yaşamsal önemdeki gıda ürünlerinde yaşanan fiyat artışları dar ve orta gelir grubunun belini bir kez daha büktü.

Zenginin parasını ABD Dolar’ında / Euro’da tuttuğu, bir zamanların meşhur deyimiyle ortadireğe dahil kesimlerin mecburen TL’de bırakıldığı ekonomik düzende sömürülen ve her zaman krizin faturasını ödemek zorunda bırakıldığı vaka hiç değişmedi!

Yaşları müsait olan nesiller gibi bizlerinde hatırladığı 1970’lerin sonuna doğru yaşanan yoklukların bir nedeni de stokçuluk, karaborsacılık ve fırsatçılık geni 40 yıl sonra yeniden harekete geçmiş gibi. Özellikle de yaşamsal öneme sahip gıda sektöründe!

1970 sonlarında İzmir’de yaşanan bakkal-toptancı siyaseti sonucunda tezgah altından verilen gıda maddeleri söz konusuydu. Keyfe göre hareket eden tüccar-esnaf kesimi istedikleri gibi ‘yok’ satıyorlardı!

O günün İzmir Belediye Başkanı İhsan Alyanak geniş halk kitlelerinin temel gıda ürünlerini bulabilmesi ve uygun fiyata alabilmeleri için Tanzim Satışlar’ı (TANSA’yı) kurdu. Konak’ta yalnızca ordu mensupları ve ailelerinin yararlanabildiği OYAK’a ait gıda satış mağazası da vardı. Doğrudan halkın yararlandığı ilk mağaza TANSA mağazası şimdiki İZSU binasının altındaki belediye binasında hizmet vermeye başlamıştı. Dorudan üretici ve firmalardan alınan ürünleri tüketici ile buluşturan TANSA’yı İzmirliler çok benimsedi. Özellikle TARİŞ’in ürünlerine büyük rağbet oluyordu. TANSA’nın ömrü ne yazık ki 1980 Askeri darbesine kadar sürdü.

Yeniden demokratik hayata dönülmesi ve 1984 yılında yapılan yerel seçimlerde bu kez İzmir başlangıçta Anakent olarak adlandırılan daha sonra Büyükşehir Belediyesi statüsüne kavuştu. Zamanın Anavatan Partisi (ANAP) İzmir’de eski maliyecilerden Burhan Özfatura’yı aday göstermiş ve darbe sonrası Özfatura ilk seçilen belediye başkanı olmuştu. Özfatura’nın göreve geldikten sonra yaptığı ilk önemli işlerden biri de önceki belediye başkanı Alyanak’ın kurduğu TANSA’yı yeniden kurmak oldu. TANSA’nın, toplumun ihtiyacı ve kent ekonomisi ve piyasalarındaki rolünü gören Özfatura partisinin serbest piyasa ekonomisi savunmasına karşın bu konuda en küçük bir tereddüt göstermedi. Özfatura TANSA’nın serbest piyasa ekonomisinde rekabet ortamını arttıracağına olan inancı tamdı! Nitekim de öyle oldu.

1989 yılında Özfatura’dan sonra Sosyal Demokrat Halkçı Parti (SHP) ’den seçilen Yüksel Çakmur’da TANSA’yı geliştirmek ve yaygınlaştırmak adına önemli adımlar attı. Çakmur döneminde Tanzim Satışlar şirketleşerek TANSAŞ statüsünü aldı. Belediye şirketi olarak faaliyetlerini sürdüren TANSAŞ’lar özellikle o tarihlerde piyasa yapıcılar tarafından fiyatı oldukça arttırılmış olan temizlik maddelerinde fiyatların düşürülmesinde önemli ekonomik bir işlev gördü.

1994 yılında Çakmur’un ardından yine (bu kez partisini değiştirerek Doğru Yol Parti’li olan) Özfatura yeniden İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı seçildi. Özfatura ilk dönemin aksine bu kez Anonim Şirketi olan TANSAŞ’ın hisselerinin önce bir bölümünü daha sonraki yıllarda hakim hisse bölümünü de o günlerde bir özel banka ve girişimine satarak devretmişti. TANSAŞ’ta artık yüzde yirmiler civarında İzmir Büyükşehir Belediyesi hissesi kalmıştı. Hisse devirleriyle birlikte TANSAŞ artık özel sektörün yönetiminde bir marka idi! Bu da fiyat politikasına yansımaktaydı. Bu durumu fark eden zamanın Bornova Belediye ve Büyükşehir Meclis Üyesi Ahmet Priştina ile birlikte hareket eden bir grup işadamı Kitle Pazarlama’yı (KİPA’yı) kurdu. Çakmur döneminin TANSAŞ’ında görev de almış olan Piriştina’nın kurduğu KİPA İzmir’in market piyasasında rekabet ortamını yaratmıştı. Özel sektör marketlerinin rekabeti tüketicileri açısından olumlu bir gelişmeydi.

1999 yerel seçimlerinde SHP’den Çakmur, DYP’den Özfatura, ANAP’tan eski İzmir Valisi Kutlu Aktaş belediye başkan adayı iken Demokratik Sol Parti (DSP)’den Piriştina aday oldu. Tüm rakiplerini geçen Piriştina İzmir’in yeni başkanı seçildi. Piriştina’nın TANSAŞ konusundaki yaklaşımı ise zaten hakim hisseleri kaybetmiş belediye hisselerini satmak oldu.

TANSAŞ’ta tüm hisseler önce özel bir banka grubunun ardından yıllar sonra bir büyük market zincirinin oldu. Sonunda da İzmir’de doğan marka son kalan mağazaların tabelaları değişerek hakim marka ile yerini değiştirdi.

Bugün ülkemizdeki dev market zincirlerinin çok büyük bir bölümü yabancı şirket ve sahiplerinin elinde bulunuyor.

Evet Türkiye’de bugün serbest piyasa, serbest Pazar ekonomisi hakim! Serbest piyasada en önemli kural rekabettir! Rekabeti önleyecek ve ortadan kaldıracak tiröstleşmeye izin verilemez. Bunu denetleyecek kamu brimleri ve yönetmelikler olsa da gerçek önlem piyasa da var olmakla mümkündür.

Tanzim satışlar İzmir’de tüketicinin ezilmesini ortadan kaldırmak ve rekabeti yaratmak adına kamu tarafından kurulmuş ticari işletmelerdi. Bir ihtiyaçtan doğmuştu. Zamanla gıda-market sektörünün ülkemizde gelişmesinde de öncü rolü oynamıştı. Ne zaman ki bu rolden çekildi, dengesiz kalan piyasa da tüketici fiyatları astronomik artmaya başladı.

Tüketiciyi, gözü doymaz piyasa yapıcıların elinde sömürülmesine artık daha fazla seyirci kalınamaz.

Üretici-tüketici arasındaki tedarik sorununda yeniden Tanzim Satışlar’a ihtiyaç var. Bunu İzmir geçmişte başardı. Yeniden yapabilir. Yeniden başarabilir!

  

 

 

Henüz Yorum Yapılmamış. İlk Yorumu Siz Yapmak İstermisiniz ?


Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, müstehcen, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.
18/03/2024 , 11:13:17 Hit: 455
SİYASET
17/03/2024 , 11:10:47 Hit: 455
SİYASET
16/03/2024 , 18:21:50 Hit: 455
SİYASET
16/03/2024 , 10:21:00 Hit: 455
GAZİEMİR
16/03/2024 , 09:30:00 Hit: 455
SİYASET
15/03/2024 , 12:31:36 Hit: 455
SİYASET
 
Köşe Yazarları
Köşe Yazarları
Editörün Seçtikleri
Gaziemir'den Tüm Dünyaya Yerel Haberler. Bizi Aşağıdaki Sosyal Medya Hesaplarından Takip Edebilirsiniz.
Bizi Takip Edin