Bundan tam 95 yıl önce 17 Şubat 1926'da kadın ve erkeği eşit kılan, Türk Medeni Kanunu kabul edildi dostlarım.

Türk Medeni Kanunu, Atatürk devrimlerinden, çağdaşlaşmanın ve özgürleşmenin ilk ışıklarındandır. Kanunun kabulünden önce eşitlikçi olmayan, insanları din üzerinden ayrıştıran eskimiş şeriat kanunları ile yönetilegelmiş düzende, kadının hakkından söz etmek mümkün değildi.

Yasalar önünde herkesin eşitliğe geçeceği, ümmetten vatandaşlığa, laik hukuk sisteminin temelleri Türk Medeni Kanunu'nun kabulü ile vücut buldu.

Evlilik, devletin denetimi ve güvencesi altına alınarak resmi nikah ve tek eşle evlenme zorunluluğu getirildi. Mirastan pay almada kadın erkek eşitliği sağlandı, evlat edinme ile ilgili işlemler ilk kez yine Türk Medeni Kanun ile hukuk sistemimize girdi. Reşit olan herkesin dinini seçmekte özgür olduğu, Türk kadınlarının farklı dinden biriyle evlenebilmeleri, mahkemelerde tanıklık yapabilmeleri, bu kanunun getirdiği belli başlı yeniliklerdendir. Kadınlara istedikleri mesleğe girebilme hakkı tanındı. Bu sayede ailedeki kadın erkek eşitliğinin sosyal ve ekonomik olarak da imkan sağlamanın yolu açılmış oldu.

Ve Türk Medeni Kanunu'nun doğal sonucu olarak kadınlara siyasal alanlarda haklar tanındı.

Kadınların ilk kez oy kullandığı TBMM 5. dönem seçimleri 8 Şubat 1935'te yapıldı ve 17 kadın milletvekili ilk kez meclise girdi. Meclise giren kadın vekillerden biri de Ankara milletvekili 'Satı Kadın'dı! 

Satı Kadın, 1890'da Kazan'da doğdu. Kurtuluş savaşında gazi olmuş asker eşiydi. 5 çocuğu vardı. Çiftlik işleri ile uğraşan Satı Kadın Türkiye'nin ilk kadın muhtarıydı.

Sait Arif Terzioğlu'nun "Yazılmayan Yönleriyle Atatürk" adlı eserinden Atatürk'le hatırası şöyle anlatılır

     Ankara'da yakıcı bir yaz günü idi. Atatürk beraberinde arkadaşları ve yaverleri olduğu halde Kızılcahamam'a giderken Kazan Köyü yakınlarında durmuş ve otomobilinden inmişti.

     Köyün kadını, genci, yaşlısı şohsede duran konukları görünce koşuşturdular.

     Fakat hiçbiri konuşmaya cesaret edemezken, içlerinden biri sırtında güğümü ile Ata'ya seslendi;

     - Bir soğuk ayran içer misiniz?

     Bu çorak iklimin kavurduğu yüzünde bronzlaşmış Türk kadının en bariz ifadelerini taşıyan, bir Türk Anası idi.

     Böğrüne sıkıştırdığı kundağı biraz daha bastırdıktan sonra, sağ elindeki ayran bardağını uzattı, bekledi.

     Ata, ayranı kana kana içmiş ve biran durakladıktan sonra;

     “Senin kocan kim?” diye O'na sormuştu!

     Köylü kadın; yüzü tunçlaşmış, elleri nasırlı bir Türk Anası! 

     Ankara'nın kendine has şivesi ile kocasının Sakarya harbinde boğazından yaralanmış bir cengaver olduğunu söyledi.

     Ata bir soru daha sordu;

     “Ne zaman doğdun?”

     - 1919'da! Sizin Samsun'a çıktığınız zaman doğdum!

     Ata, bir an düşündü.

     Yıl 1934 idi. Kadının bu ifadesine göre 15 yaşında olması lazım gelirdi. Halbuki karşısındaki kadın 25 yaşlarında görünüyordu tekrar sordu;

     “Nasıl olur?”

     Evet, nasıl olurdu.

     Bu Satı Kadın hiç tereddütsüz, o her zamanki nüktedan haliyle ve memleketin işgal altında geçirdiği acı yılları ima ederek;

     - Evet Paşam, ondan evvel yaşamıyordum ki!

     Bu cevap karşısında Ata bir daha sordu;

     “Peki kadınların da erkekler gibi çalışıp çeşitli mevkilere yükselmesi konusunda ne düşünüyorsun?”

     Satı Kadın özgüvenle yine cevap verdi;    

     -Şüphesiz doğrudur. Ve kadınlarımız Cumhuriyet'in ülküsü altında bunu başarmak azmine sahiptir. Biz kadınlar hedefe yürüyecek ve Cumhuriyet meşalesini her alanda taşıyacağız Paşam!

     Mustafa Kemal, Satı Kadın'ın bu cevabından dolayı son derece memnun olmuştu. Bu konuşma onu bir hayli düşündürdü. Ayrılırken yaverine kadının ismini ve adresini not ettirdi.

     Satı Kadın niçin milletvekili seçildiğini bilmiyordu.

     Ama Mustafa Kemal onu neden seçtiğini bilecekti. Çünkü kurduğu Cumhuriyet'in temelinde bu ülkenin kadınlarının da olduğunu biliyordu.

     Atatürk'ün Satı Çırpan'a "Cesur Türk Kadını" anlamına gelen "Hatı" adını verdiği için meclis kayıtlarına böyle geçmiştir.

Kadının yer almadığı bir vatan mücadelesi düşünülemez.

Tarihimiz bu örneklerle doludur.

Bugün biz kadınların, emperyalizmle savaşta ve kurulacak yeni dünyada ön cephede yer almak önümüzdeki en büyük görevdir.

Aramızdan nice Hatı ÇIRPAN'lar çıkacaktır.