Bu sene bolca liste yapmış olduğum için yılın son yazısını 2020 en iyiler ya da yılbaşı filmleri listesindense bir filme ayırmak istedim. Bu sene belki de uzun zaman sonra ilk defa yılbaşında evden dışarı çıkamayacağız, hepimiz evlerimizde 2021 yılının gelişini selamlıyor olacağız. Böyle bir gecede içinizi ısıtacak bir filmle 2020 yılını sonlandırmak istedim… Son filmimiz Frank Capra’nın yazıp yönettiği It’s a Wonderful Life (Şahane Hayat).

Yazıda bahsedeceğim 1946 yapımı bu dram- fantastik film, Noel filmleri denildiğinde akla ilk gelenlerden biridir. Özellikle Amerika’da Noel arifesinde her kanalda verilir. Hakkında yazacağım ilk siyah beyaz film Türkçe adıyla Şahane Hayat: George Bailey (James Stewart) adında bir adam için dua eden insanlar ile başlar. Kendilerini hiç görmeden sesini duyarız. Daha sonra filmin fantastik yapısının inşasına gelinir. Dünyadan uzağa, uzaya doğru gideriz. Ve varlıkların George Bailey ’ye yardım göndermek ile ilgili konuştuğunu duyarız. Görevlendirdikleri meleğe ve tabi bize George Bailey’nin hayatı anlatılmaya başlanır.

George hayatını, ailesi ve sevdiklerinin isteklerine göre şekillendiren, bunun için kendi isteklerinden vazgeçen, inandığı şeyi asla bırakmayan iyi bir adam. Kardeşine iyi bir abi, anne babasına iyi bir evlat ve arkadaşlarına da en iyi dost olmuş. Onu tanıdığımızdan beri hayatını planlayan, ilk fırsatta kasabadan dışarı çıkmak için hayaller kuran George her seferinde bir engele takıyor ve Bedford Şelaleleri adeta büyülü bir kapan gibi George’u içeride tutuyor. George bu durumu kabulleniyor ve doğduğu yerden hiç ayrılmıyor. Fakat kendi hayatını yaşayamamış olma hissi onu gün geçtikçe tüketiyor. İşin içinden çıkılmaz bir hale getiriyor.

Aile işini devralıp, kasabadakilere yardım ederken bir yandan da sevdiği kız Mary (Donna Reed) ile evleniyor ve bir yuva kuruyor. Bedford Şelaleri’nde köklerini kuvvetlendiriyor. En büyük problemi para. İşleri bir türlü rayına oturmuyor, çünkü kendisi çok yardımsever ve bir de “Büyük Buhran” döneminde ayakta kalmaya çalışıyor.

Bence sanılanın aksine film, bir kapitalizm güzellemesinden çok kapitalizme karşı ayakta durmaya çalışan bir adamı anlatıyor. Hoş esas konu bu olmadığından filmde değişen, sistem değil George’un bakış açısı olacaktır.

Hatta filmin kötü karakteri Mr. Potter (Lionel Barrymore) direkt olarak kapitalizmin temsilidir. Ve ana karakterimiz George Bailey ile sürekli bir çatışma içerisindedir. Film boyunca George’u yanına çekip direnişi kırmak istese de başarılı olamaz.

Filmin bir “Noel klasiği” olarak anılması sizi yanıltmasın zira Şahane Hayat sizi Noel neşesine boğan tematik bir film değildir. Fakat Noel’in sıcaklığını “umut” a atmosfer yaratmak için kullanır. Son 30 dakikasında filme tam anlamıyla “Noel Mucizesi” gelir. Ve içinden çıkılamayacak gibi görünen olaylar çözüme kavuşmaya başlar.  

George Bailey karakteri iyi yazılmış, seyirci olarak daha ilk sahnelerden itibaren kendisine bağlanıveriyorsunuz. Tüm davası, birden sizin de davanız oluyor. Ve bu yüzden de film bittiğinde mutlu ve huzura kavuşmuş bir şekilde ayrılıyorsunuz.

Önemsiz saydığımız şeyler, insanlar ve hayatları üzerinde oluşturabileceğimiz etkilerin hafife alınmaması gerektiğini didaktik yoldan anlatan bir film. Aslında olağan bir hikâyeyi, fantastik bir yapı üstünden zekice aktarıyor Capra. Bir adamın ‘kelebek etkisi’ dediğimiz şeyi ve etkilerini deneyimleyebilme hikayesi de diyebiliriz It’s A Wonderful Life için.

Filmin öğretisi de bariz ve güzeldir; zenginlik parayla değil dostlarla olur. Hatta filmdeki “koruyucu melek” Clarence de ardında bıraktığı kitapta şöyle yazmıştır:

“ Sevgili George, unutma ki kimse dostu olduğu için kaybetmez”

It’s a Wonderful Life, oyuncuları ve oyunculuklarıyla da çokça basamak atlamış bir film. George Bailey’i canlandıran James Stewart halen daha Amerikan Film Enstitüsü tarafından belirlenmiş “Tüm Zamanların En İyi Aktörleri” listesinde 3.sırada yer almaktadır. Kariyerinde Frank Capra da dahil olmak üzere birçok iyi yönetmenle çalışmış ve başarılara imza atmıştır.

Öte yandan, En İyi Yönetmen Oscar ödülünü tam 3 kere kazanmış, başarısı tescilli yönetmenimiz Frank Capra’nın en ünlü filmidir It’s a Wonderful Life. Filmlerinde genellikle sıradan ama erdemli Amerikan insanlarını ve savundukları davaları işleyen Capra’nın ayrıca, II. Dünya savaşı zamanında da yapmış olduğu propaganda filmleri ve savaş belgeselleri de bulunmaktadır. 

Siz de hayatınızda her şeyin üst üste geldiği ve daha fazla ne kadar katlanabileceğinizi bilmediğiniz, kendinizi tüm sınırlarınızca zorlandığınızı hissettiğiniz bir sene geçirdiyseniz It’s a Wonderful Life size bir ilaç gibi gelecektir.

Umutlu kalmanız dileğiyle… seneye görüşürüz!